Çalışanların en maaş zamlarından sonra en çok merak ettikleri işten ayrıldıklarında ne kadar tazminat alırım sorusudur. Şu anki uygulamada yılda iki kez kıdem tazminatı tavanı belirleniyor. Ocak ve temmuz ayında yapılan bu tavan hesaplaması memur maaş artışı katsayısı üzerinden hesaplanıyor. Kıdem tazminatı tavanı ile ne kadar yüksek maaş alınsın alınabilecek en yüksek tazminat sınırlandırılmaktadır. Kıdem tazminatı temelde çalışılan süre ile son bürüt maaş üzerinden hesaplanıyor.
Peki kıdem tazminatı nasıl hesaplanır ?
Kıdem tazminatı örnek hesaplaması ;
4 yıllık bir çalışan kıdem tazminatı almayı hak ederek işten ayrılıyorsa ve 5.000 TL brüt maaş alıyorsa 4 x 5.000 =20.000 TL kıdem tazminatı alır.
İşçinin çalışma süresi 1 yılı geçmişse kıdem tazminatı hakkı vardır. 1 yıldan daha kısa süreli çalışanların kıdem tazminatı alması söz konusu değildir. Kıdem tazminatı hesaplanırken sadece yıllar değil 1 yıldan fazla çalışanlar için aylarda hesaplanır, yani 2 yıl çalışan birisiyle 2 yıl 2 ay çalışan birisi aynı tazminatı almaz.
Kıdem tazminatından sadece damga vergisi kesilir. Bu damga vergisi de düşük oranlı bir vergi olduğu için alınan tazminatı çok etkilemez.
Kıdem tazminatı hesaplanırken yemek, yol gibi yardımlar da dahil edilir.
Peki ihbar tazminatı nasıl hesaplanır ?
İhbar tazminatı işten ayrılmak isteyen veya işten çıkarılan çalışanın kanunlarda belirtilen sürelerde işten ayrılması üzerinden hesaplanır. Örneğin İhbar tazminatı hesaplanırken kıdem tazminatında olduğu gibi brüt maaş üzerinden hesaplama yapılır. Çalışan belirlenen süreden erken ayrılmak isterse işverene, işveren çalışanın belirlenen süreden erken işten ayrılmasını isterse çalışana ihbar tazminatı ödemek zorundadır. Gelir vergisi ve damga vergisi ücretten düşülerek ödeme tutarı belirlenir. İhbar tazminatı sadece işveren tarafından çalışana ödenen bir yükümlülük değildir. Aynı zamanda çalışanların da bazı durumlarda işverene ödemeleri gereken bir tazminattır.
İhbar tazminatı hesaplamasında çalışılan süreye göre belirlenen günlük ihbar tazminatları verilir.
Aşağıdaki süreleri beklemeden işten ayrılan veya çıkartılan çalışan belirlenen gün kadar ihbar tazminatı ödemek zorundadır;
- 6 aydan az çalışanlar gün,
- 6 aydan 1,5 yıla kadar çalışanlar 28 gün,
- 1,5 yıldan 3 yıla kadar çalışanlar 42 gün,
- 3 yıldan uzun süreli çalışanlar 56 gün
Örnek verirsek; işçinin 1 aylık brüt maaşı 3,000 TL olsun ve 6 yıldır aynı yerde çalışsın. Bu işçinin alacağı ihbar tazminatı 2 aylık brüt ücreti kadardır.
3,000 / 30 gün (1 ay) = 100 TL (günlük)
100 TL x 7 gün = 700 TL (haftalık)
700 TL x 8 hafta = 5,600 TL (brüt ihbar tazminatı)
Gelir vergisi: 5,600 x (%15) = 840 TL
Damga vergisi: 5,600 x (%0, 0.00759) = 42,50 TL
Brüt ihbar tazminatından gelir ve damga vergilerini düşersek;
5,600 TL – (840 TL + 42,50 TL) = 4.717,50 TL net ihbar tazminatını bulmuş oluruz.
Çalışan hak kazandığı durumda ihbar ve kıdem tazminatını birlikte alır. Ayrıca yıllık izin ve fazla mesai tutarları da ödenir.